Co to jest Krajowa Instytucja Płatnicza?

Krajowa Instytucja Płatnicza (KIP) to podmiot uprawniony do świadczenia usług płatniczych na terenie Polski i Unii Europejskiej, który uzyskał odpowiednie zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego (KNF). Działa na podstawie ustawy o usługach płatniczych z 2011 roku, wdrażającej europejską dyrektywę PSD (Payment Services Directive). KIP to forma działalności, która łączy technologię i finanse, dlatego wiele takich instytucji zalicza się do sektora fintech.

Podstawowe cechy KIP

• Status regulowany – KIP musi uzyskać zezwolenie KNF i spełniać wymogi dotyczące kapitału, bezpieczeństwa i procedur.
• Uprawnienie do świadczenia usług płatniczych – m.in. realizacji przelewów, prowadzenia rachunków płatniczych, wydawania instrumentów płatniczych.
• Działalność krajowa i transgraniczna – instytucja może działać na terenie całej UE dzięki tzw. paszportowaniu licencji.
• Podlega nadzorowi – nadzór sprawuje KNF, a KIP musi składać regularne sprawozdania i spełniać wymogi ostrożnościowe.

Jakie usługi może świadczyć KIP?

Zgodnie z ustawą, Krajowa Instytucja Płatnicza może świadczyć m.in.:

• przekazy pieniężne,
• przyjmowanie i realizację zleceń płatniczych,
• prowadzenie rachunków płatniczych,
• wydawanie kart płatniczych lub innych instrumentów,
• usługi inicjowania płatności (PIS),
• usługi dostępu do informacji o rachunku (AIS).

KIP może obsługiwać zarówno klientów indywidualnych, jak i przedsiębiorców, a zakres jej usług może być bardzo zbliżony do oferty tradycyjnych banków – z tą różnicą, że KIP nie przyjmuje depozytów w rozumieniu prawa bankowego.

Przykłady działalności KIP

Na rynku polskim działa kilkadziesiąt Krajowych Instytucji Płatniczych. Typowe obszary działalności to:

• platformy do wymiany walut online,
• systemy do szybkich płatności internetowych,
• fintechy oferujące wielowalutowe portfele i karty,
• operatorzy przekazów pieniężnych,
• usługi płatnicze dla sklepów internetowych i e-commerce.

Znanymi przykładami KIP w Polsce są np. Blue Media, Tpay, Paybynet, Billon czy niektóre kantory internetowe działające pod licencją KIP.

Wymogi wobec KIP

Aby uzyskać status Krajowej Instytucji Płatniczej, podmiot musi:

• posiadać minimalny kapitał początkowy (od 20 tys. do 125 tys. euro w zależności od rodzaju usług),
• mieć zatwierdzony model działalności i system zarządzania ryzykiem,
• wykazać się odpowiednią strukturą organizacyjną i kadrą kierowniczą,
• zapewniać bezpieczeństwo środków klientów (np. poprzez rachunki powiernicze).

KIP musi też działać zgodnie z przepisami dotyczącymi przeciwdziałania praniu pieniędzy (AML) i finansowaniu terroryzmu.

Znaczenie KIP w gospodarce

Krajowe Instytucje Płatnicze odgrywają rosnącą rolę w polskiej gospodarce cyfrowej. Ich zalety to:

• innowacyjność i elastyczność,
• dostosowanie do potrzeb sektora e-commerce i nowych modeli płatności,
• wspieranie konkurencji dla banków,
• rozwój usług transgranicznych w UE.

Dzięki KIP użytkownicy mają dostęp do nowoczesnych, bezpiecznych i zindywidualizowanych usług płatniczych, które uzupełniają lub zastępują ofertę bankową.

---

Źródła:

1. „Ustawa o usługach płatniczych”, Dz.U. 2011 nr 199 poz. 1175
2. „Rola Krajowych Instytucji Płatniczych w systemie finansowym”, 2020, Małgorzata Bednarek
3. „Fintech i regulacje rynku płatniczego w Polsce”, 2021, Tomasz Grzelczak
4. „Komisja Nadzoru Finansowego – rejestr KIP”, knf.gov.pl